Rewolucję w dziedzinie psychoterapii zainicjował na początku lat sześćdziesiątych XX wieku doktor medycyny Aaron T. Beck, który był wówczas adiunktem na Uniwersytecie Pensylwanii. Doktor Beck przeszedł pełne przeszkolenie w zakresie psychoanalizy i prowadził własną praktykę. Ponieważ miał duszę naukowca, wierzył, że jeśli psychoanaliza ma zostać zaakceptowana przez środowisko medyczne, konieczne jest wykazanie empirycznej prawomocności jej teorii.

Wprowadzenie do terapii poznawczo-behawioralnej

Pod koniec lat pięćdziesiątych i na początku sześćdziesiątych podjął się on przeprowadzenia serii eksperymentów, które zgodnie z jego szczerymi oczekiwaniami miały przynieść takie uprawomocnienie. Stało się jednak zupełnie innaczej. Wyniki eksperymentów skłoniły doktora Becka do poszukiwania innych wyjaśnień depresji. Ustalił on, że zasadniczą jej cechą są zniekształcone, negatywne treści poznawcze (głównie myśli i przekonania) i opracował krótkoterminową metodę leczenia, której jednym z głównych celów było konfrontowanie depresyjnego myślenia pacjentów z rzeczywistością. To było początkiem psychoterapii poznawczo-behawioralnej.

Co mówią badania?

Od czasu publikacji pierwszych badań nad skutecznością terapii poznawczo-behawioralnej w 1977 roku (Rush, Beck, Kovacs, Hollon, 1977) metodę tę poddano wszechstronnym testom. Obecnie skuteczność terapii poznawczo-behawioralnej wykazano w ponad 500 badaniach w odniesieniu do różnych zaburzeń i problemów psychicznych oraz problemów somatycznych z komponentami psychicznymi (zob. Np. Butler, Chapman, Forman i Beck, 2005; Chambless i Ollendick, 2001). Poniżej wymieniono wiele zaburzeń i problemów, w których terapia poznawczo-behawioralna okazała się skuteczna. Obszerniejszy wykaz można znaleźć na stronie internetowej www.beckinstitute.org. Żadna inna psychoterapia nie posiada tyle dowodów naukowych potwierdzonych badaniami na swoją skuteczność w leczeniu.

Zaburzenia psychiczne:

  • duża depresja
  • depresja w wieku podeszłym
  • zaburzenia lękowe uogólnione
  • zaburzenia lękowe w wieku podeszłym
  • zaburzenia lękowe z napadami paniki
  • agorafobia
  • fobia społeczna
  • zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne
  • zaburzenia zachowania
  • nadużywanie substancji psychoaktywnych
  • ADHD
  • hipochondria
  • dysmorfofobia
  • zaburzenia odżywiania się
  • zaburzenia osobowości
  • problemy sprawców przestępstw seksualnych
  • zaburzenia nawyków i popędów
  • choroba afektywna dwubiegunowa (w połączeniu z leczeniem farmakologicznym)
  • schizofrenia (w połączeniu z leczeniem farmakologicznym)

Inne problemy psychiczne:

  • problemy w związku
  • problemy w rodzinie
  • patologiczny hazard
  • powikłana żałoba
  • cierpienie psychiczne u opiekunów

Problemy somatyczne z komponentami psychicznymi:

  • przewlekły ból pleców
  • ból w anemii sierpowatej
  • migrenowe bóle głowy
  • szum w uszach
  • ból w chorobach nowotworowych
  • zaburzenia pod postacią somatyczną
  • zaspół jelita drażliwego
  • fibromialgia
  • ból reumatyczny
  • zaburzenia wzwodu
  • bezsenność
  • otyłość
  • wulwodynia
  • nadciśnienie
  • syndrom zatoki perskiej